Το όραμα για την Επιδαύρεια γη
Για το Δήμο Επιδαύρου και τους δημότες του αρχίζει ένα φιλόδοξο αναπτυξιακό, περιβαλλοντικό και πολιτισμικό όραμα, (με υπερτοπική σημασία), που θα απεμπλέξει τα μύρια προβλήματα που δημιουργούν εντάσεις και εμπόδια σε κάθε μορφής ανάπτυξη για την Πόλη και γενικώτερα για τον Δήμο της Επιδαύρου.
Η Αρχαία Επίδαυρος διαχρονικά γνωστή, αποτελεί ένα από τα σημαντικώτερα τοπόσημα σε πολλούς τομείς. Τόσο η χερσαία Επιδαύρια γη όσο και η θαλάσσια περιοχή της που αποτελεί την πύλη εισόδου, αλλά και το επίκεντρο του κοινωνικού και επιχειρησιακού γίγνεσθαι. Ισάξια με τις άλλες πόλεις του Δήμου για πολλά χρόνια αντιμετωπίζει ένα ιδιότυπο αποκλεισμό και δέχεται μια ασφυκτική πίεση στο μέτωπο Πόλη-Θάλασσα. Τα θετικά αποτελέσματα που θα προκύψουν θα απεμπολίσουν τα εμπόδια για την βελτίωση της ποιότητας της ζωής στην καθημερινότητα και δεν θα δημιουργούν πλέον προβλήματα και ανάσχεση της ανάπτυξης.
Το περιβαλλοντικό και πολιτιστικό απόθεμα (φύση, βιοποικιλότητα και αρχαιολογικές αξίες) προσέφεραν και προσφέρουν ανεκτίμητα αγαθά και δημιουργούν – αναδύουν νέους προορισμούς. Ο κάθε επισκέπτης – ταξιδευτής, Ελληνας ή από άλλους μακρινούς τόπους θαυμάζει το ωραίο και ανέγγιχτο τοπίο με τις πολλές εναλλακτικές δυνατότητες και τον προτρέπει να ξαναγυρίσει σε τούτο τον τόπο (επαναληπτικός τουρισμός – συγχρόνως όμως διευκολύνεται και η επιμύκηνση της τουριστικής περιόδου).
Τα πολλά προβλήματα που παρατηρούνται στο Λιμάνι της Αρχαίας Επιδαύρου θα βρουν λύση μέσω μιας ΜΕΛΕΤΗΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΩΝ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ, με στοχευμένες κατευθύνσεις δραστηριοτήτων, που θα διακρίνονται για την Βιωσιμότητα και Κοιν0ωνική Ανταποδοτικότητα για την παραγωγή προστιθέμενης αξίας.
Για την τεκμηρίωση παρατίθεται το ιστορικό της όλης προσπάθειας. Από το 2010 επί δημαρχείας Κωνσταντίνου Γκάτζιου, αρχίζει η έρευνα για την επίλυση των προβλημάτων στο λιμάνι της Αρχαίας Επιδαύρου. Το 2011 οι Υπηρεσίες του Δήμου έχουν συγκεντρώσει το μεγαλύτερο δυνατό μέρος αλληλογραφίας με τους εμπλεκόμενους φορείς για το Λιμάνι της Αρχαίας Επιδαύρου. Παράλληλα ο Δήμαρχος κινητοποιεί την πολιτική ηγεσία αλλά και διευθυντικά στελέχη της Κεντρικής Κυβέρνησης για την απεμπλοκή των διαφόρων πολυσύνθετων θεμάτων για το λιμάνι. Στις αρχές του 2012 το ΔΙΚΤΥΟ Κ.Α.Ε.Σ. (1) με τους συνεργάτες του προτείνει στο Δήμαρχο Επιδαύρου την αξιοποίηση του χερσαίου και θαλάσσιου αποθέματος με κομβικό σημείο αναφοράς το Λιμάνι της Αρχαίας Επιδαύρου.
Η πρόταση του ΔΙΚΤΥΟΥ ήταν να είναι το αντικείμενο της έρευνας η επίλυση διαφόρων προβλημάτων με κυρίαρχη κατεύθυνση το Λιμάνι. Ηταν μια δουλειά επίπονη, που με επιμονή αναπροσδιορίστηκαν όλες οι υπάρχουσες γραπτές πληροφορίες και έγγραφα, προκειμένου να διαμορφωθεί μια βάση τεκμηρίωσης για την περαιτέρω διερεύνηση, εξέλιξη και το τελικό κείμενο με προαπαιτούμενα στοιχεία.
Απόσπασμα Χάρτη που δείχνει τις δυνατότητες της Χωρικής Οργάνωσης και απεμπλοκής με κέντρο βάρους στην Προσβασιμότητα στην χερσαία, παράκτια και ενάλια περιοχή στην ευρύτερη περιοχή του Λιμένα. ( απόσπασμα σελίδας 29 παρουσίασης και έκφρασης άποψης στο ΥΠΠΟΑ από 20-4-2016).
Η σημαντικώτερη πηγή διερεύνησης ήταν και εξακολουθούν να είναι οι αρχαιολογικές υπηρεσίες που όπως φαίνεται από το 1970 είχαν κάνει τις πρώτες καταδυτικές έρευνες, με πρωτοποριακή για εκείνη την εποχή εναέρια λήψη με αερόστατο της θαλάσσιας περιοχής (Χαρ. Κριντζάς, Αρχαιολόγος – πηγή “Αρχαιολογικά Ανάλεκτα” της Αρχαιολογικής Εταιρείας).
Το 2013 ταξινομούνται τα νέα στοιχεία στη βάση δεδομένων του ΔΙΚΤΥΟΥ και τεκμηριώνεται μέσω πολυκριτιριακής ανάλυσης η πολυπαραγοντικότητα της υπάρχουσας κατάστασης συνδυαστικά με την ανασύσταση θεσμικών και κανονιστικών στοιχείων περί του «Λιμένα στην Αρχαία Επίδαυρο» και αναλαμβάνει το ΔΙΚΤΥΟ Κ.Α.Ε.Σ. την προαπαιτούμενη ερευνητική συνδρομή τεκμηρίωσης. Παράλληλα κρίνεται απαραίτητη η συσχέτιση με τον Χωρικό Σχεδιασμό Πόλης – Παράκτιας Ζώνης (σύμφωνα και με την κοινοτική οδηγία για την ανάπτυξη των Παράκτιων Ζωνών).
Μετά από συνεννοήσεις ανακοινώνεται στο Δημοτικό Συμβούλιο η αναγκαιότητα σύνταξης Μελέτης καθορισμού Περιβαλλοντικών Ορων για την μεθοδολογία της τελικής απεμπλοκής των προβλημάτων του Λιμανιού.
Το 2014 παραδίδεται η ερευνητική συνδρομή και διαμορφώνεται η τελική βάση δεδομένων, όπου προδαγράφεται και το πλαίσιο στο οποίο θα πρέπει να κινηθεί περαιτέρω η μελετητική διαδικασία.
Το 2015 μετά από συγκροτημένες και τεκμηριωμένες προτάσεις προσδιορίζεται η αναγκαιότητα της σύνταξης Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων σε δύο πυλώνες στήριξης. Ο πρώτος αφορά την αποσυμπίεση της λειτουργίας της Πόλης και την ανεμπόδιστη επικοινωνία με τη θάλασσα. Ο δεύτερος αναφέρεται στην προστασία και ανάδειξη του Αξιακού Θαλάσσιου και Χερσαίου Αρχαιολογικού Αποθέματος.
Με κύρια στοιχεία αναφοράς τους δύο πυλώνες, στις αρχές του 2016, με έγγραφό της η Εφορεία Ενάλιων Αρχαιοτήτων, εκφράζει την σύμφωνη άποψή της για την σύνταξη της ΜΠΕ και των περαιτέρω ενεργειών που στηρίζονται στις εισηγήσεις του ΔΙΚΤΥΟΥ Κ.Α.Ε.Σ. με τη σύμφωνη γνώμη της Δημοτικής Αρχής.
Μια ακόμη καινοτόμος εφαρμογή καλών πρακτικών ήταν η στόχευση για ισόροπη ανάπτυξη παράλληλων παραγωγικών τομέων, όπως η αγροτροφική διαδικασία, η προσβασιμότητα για όλους τους πολίτες (Σχεδιάζοντας για Όλους), η ευέλικτη παροχή ποιοτικών υπηρεσιών σε θέματα αναψυχής και ψυχαγωγίας, η δυναμική ανάπτυξη της τοπικής επιχειρηματικότητας, αλλά και η δημιουργία νέων ευκαιριών μέσω της συνεργατικής αλληλεγγύης που θα αμβλύνει τις κοινωνικές ανισότητες. Ολα τα παραπάνω συνδυάζοντας νέες πρακτικές, ικανές να συμβάλλουν στη διεύρυνση της τοπικής οικονομίας, με την δημιουργία νέων θέσεων εργασίας και στήριξη των τοπικών επιχειρηματιών.
Σε όλη αυτή την προετοιμασία εργάστηκαν πολλοί επιστήμονες, εμπειρογνώμονες, οι υπηρεσίες του Δήμου, με την υποστηρικτική συνδρομή του Τεχνικού Γραφείου του Ν. Μανιαδάκη. Αυτό που θα πρέπει να σημειωθεί είναι ότι το ΔΙΚΤΥΟ είναι ανοικτό σε κάθε νέα ιδέα και πρόταση, που θα έχει συμβατότητα, και πιστεύουμε ότι θα πρέπει να καταγραφεί και να αξιοποιηθεί. Ιδιαίτερη βαρύτητα έχει δωθεί στην ελεύθερη έκφραση άποψης, της συναπόφασης και κάθε ενέργειας που προωθεί ένα διευρυμένο πεδίο κοινών συζητήσεων, ώστε όποια πρόταση προκύψει θα είναι προϊόν συμμετοχικότητας και συναντίληψης.
“Η Αρχή έγινε..”.Αυτό όμως δεν θα ήταν εφικτό λόγω της πολυπλοκότητας των εμπλεκομένων υπηρεσιών, φορέων και του πολυνομικού πεδίου, εάν δεν συνέβαλλε καθοριστικά η καθ’ ύλη αρμόδια περιφερειακή υπηρεσία του ΥΠΟΑ, η Εφορεία των Ενάλιων Αρχαιοτήτων (ΕΕΑ) με προϊσταμένη την δρα Αγγελική Σίμωσι, τον Αρχαιολόγο δρο Βασίλη Λαμπρινουδάκη και την αρμόδια για την χερσαία ζώνη Εφορεία Αρχαιοτήτων Αργολίδας με προϊσταμένη την δρα Αλκηστις Παπαδημητρίου, καθώς και ειδικούς επιστήμονες με πλούσια εμπειρία στις καινοτόμες διαδικασίες.
Ο Δήμος και η μελετητική ομάδα, από κοινού με τους Αρχαιολόγους και τους λοιπούς εμπλεκόμενους φορείς στοχεύουν μεταξύ των άλλων να νομιμοποιηθούν οι υφιστάμενες λιμενικές εγκαταστάσεις, να προστατευτεί ο όρμος από τον κυματισμό και την περαιτέρω διάβρωση, να συνταχθεί ένα ειδικό διαχειριστικό προγραμματικό σχέδιο της ευρύτερης Καλλικρατικής περιοχής, με δυνατότητα παροχής κινήτρων μικρών επενδυτικών πρωτοβουλιών, συνδυάζοντας και την ισόροπη ανάπτυξη με ευρύτερες θετικές επιπτώσεις για το Δήμο. Απαιτείται σύνεση και συναίνεση, απαιτείται σωστή και έξυπνη χρήση των οποιοδήποτε χρηματοδοτικών εργαλείων και όλα αυτά θα επιτευχθούν μέσα από μια καινοτόμο “έξυπνα διαφοροποιημένη” διαδικασία, ώστε το επιχειρηματικό – αναπτυξιακό σχέδιο να αποτελέσει ένα υπόδειγμα “συνύπαρξης” Φύσης και Πολιτισμού, με συνέργειες για την κοινωνία και την τοπική επιχειρηματικότητα. Στις σημερινές δύσκολες εποχές όμως δεν φτάνουν μόνο αυτά, αλλά χρειάζεται και ο συντονισμός στοχευμένων ενεργειών που θα σταθεί φραγμός σε κάθε τροχιά τυχαιότητας και προχειρότητας.
Στην όλη προσπάθεια ένας σημαντικός φορέας – εταίρος, με δυναμική παρουσία, είναι η αναπτυξιακή εταιρεία «ΠΑΡΝΩΝΑΣ ΑΕ», που μέσω του σχεδιαζόμενου «Cluster Λιμενικών Εγκαταστάσεων Ανατολικής Πελοποννήσου», επιχειρεί την σύνδεση όλων των τουριστικών λιμένων της περιοχής. Η συγκεκριμένη εταιρεία είναι ο φορέας που μέσω των δραστηριοτήτων της θα δημιουργήσει έναν θετικό υποδοχέα για επενδυτικές πρωτοβουλίες των επιχειρηματιών-επαγγελματιών, με υπερτοπικό ενδιαφέρον αλλά και θα συνδυάσει με το συγκεκριμένο Cluster την τόνωση της βιωσιμότητας και κοινωνικής ανταποδοτικότητας για την ευρύτερη περιοχή των Ανατολικών Aκτών της Πελοποννήσου.
Τα προβλήματα φαίνεται ότι ξεπερνιούνται με εντατικοποίηση της κοινής προσπάθειας, στηριζόμενοι στο θεσμικό πλαίσιο και προσηλωμένοι στο κοινό όραμα. Το κοινό όραμα για την Επιδαύρια γη, διαπερνά το σήμερα και διασφαλίζει ένα καλύτερο αύριο για τις επόμενες γενιές.
Κ. Μπερτζουάνης
Συντονιστής ομάδας σχεδιασμού
ΔΙΚΤΥΟΥ ΚΑΕΣ